بررسی اثر نوع سویه و ریزنمونه بر القاء ریشه مویین در بذرالبنج مشبک (hyoscyamus reticulatus)

بذرالبنج مشبک یکی از مهم¬ترین گیاهان دارویی خانواده بادمجانیان است که بواسطه داشتن آلکالوئیدهای گروه تروپان، هیوسیامین و آسکوپولامین مورد اهمیت می¬باشد، این مواد آنتی کلینرژیک هستند و سیستم عصبی پاراسمپاتیک را تحت تاثیر قرار داده و در پزشکی برای آرام نمودن علائم بیماری پارکینسون، گشاد کردن مردمک چشم و افزایش ضربان قلب، خنثی کردن سستی ماهیچه¬های صاف ناشی از ترکیبات فسفره¬ی آلی، کاهش ترشح عرق و اسید معده مورد استفاده قرار می¬گیرند. در مطالعه حاضر، برای اولین بار القاء ریشه¬های مویین از ریزنمونه¬هایی با سنین مختلف شامل: برگ یک هفته¬ای، برگ دوهفته¬ای، برگ چهار هفته¬ای، گیاه بذرالبنج مشبک (hyoscyamus reticulatus) با استفاده از چهار سویه آگروباکتریوم رایزوژنز شاملd7, a13, 15834 و a7 بررسی گردید. برای بررسی نوع ریزنمونه، از ریزنمونه¬های کوتیلدون، هیپوکوتیل، برگ دو هفته¬ای، میانگره دو هفته¬ای، برگ چهار هفته¬ای و میانگره چهار هفته¬ای استفاده گردید. همچنین اثر دو نوع روش تلقیح (روش غوطه¬وری و روش تزریق) بر درصد تولید ریشه¬های مویین در ریزنمونه¬های کوتیلدون بررسی گردید. به منظور مقایسه اثر محیط¬های کشت مختلف بر استقرار ریشه¬های مویین در محیط مایع، چهار محیط کشت ms, 1/2ms, 1/4ms و b5 بررسی گردید. در آزمایشی جداگانه تاثیر غلظت¬های مختلف کلشی¬سین (صفر، 0/01 ، 0/03و 0/05 درصد) و نیترات نقره (صفر، ، 0/05، 1 و 2 میلی¬مولار) و تابش uv-b بر زیست توده ریشه¬های مویین حاصل از تلقیح ریزنمونه کوتیلدون توسط سویه a7 آزمایش گردید. میزان تولید آلکالوئید هیوسیامین و اسکوپولامین توسط دستگاه gc/ms اندازه¬گیری شد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که القاء ریشه مویین در گیاه بذرالبنج مشبک، تحت تاثیر سویه¬های آگروباکتریوم رایزوژنز و نوع ریزنمونه قرار گرفت. بررسی¬ها نشان داد که در بین ریزنمونه¬های مطالعه شده، ریزنمونه کوتیلدون و سویه a7 حداکثر القاء ریشه مویین را نشان داد. نتایج نشان داد که نوع روش تلقیح تاثیر معنی¬داری بر درصد القاء ریشه¬های مویین نداشت. در بررسی سرعت رشد ریشه¬های مویین در چهار محیط¬کشت مایع، تولید و رشد ریشه¬های مویین بطور معنی¬داری تحت تاثیر نوع محیط پایه قرار گرفت و بطور کلی میزان رشد ریشه¬ها در محیط¬های ms و b5 بیشتر بود. نتایج حاصل از بررسی غلظت¬های مختلف کلشی¬سین، نیترات نقره و تابش uv-b بر میزان رشد ریشه¬های مویین نشان داد که غلظت¬های مختلف کلشی¬سین باعث افزایش وزن تر و خشک و افزایش مقدار آلکالوئید هیوسیامین گردید ولی غلظت¬های مختلف نیترات نقره و زمان 9 دقیقه در تابش uv-b باعث کاهش معنی¬دار وزن تر و خشک و مقادیر آلکالوئید هیوسیامین و اسکوپولامین گردید. آنالیز pcr با پرایمرهای اختصاصی ژن rol b نیز تولید ریشه¬های تراریخت را تائید نمود.